ارزیابی ویژ گی های کمی و کیفی ارقام پنبه در تاریخ های مختلف کاشت در سیستم کشت دوگانه

پنبه و صنایع وابسته به آن یکی از مهمترین منابع اشتغال و درآمد شمار می آید و از راهکارهای موثر در افزایش تولید در مزرعه و بهره وری بهتر از منابع و زمان،کشت بیش از یک محصول زراعی در سال (کشت دو گانه)است. به منظور ارزیابی ویژ گی های کمی و کیفی ارقام پنبه در تاریخ های مختلف کاشت در سیستم کشت دوگانه آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گناباد به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه تاریخ کاشت: کشت به موقع (15 اردیبهشت)، کشت پس از انجام آخرین آبیاری جو (30 اردیبهشت) و کاشت پس از برداشت جو در همان زمین (15 خرداد) به عنوان عامل اصلی و سه رقم: ورامین، خرداد و سپید به عنوان عامل فرعی بودند. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش شامل صفات کمی (ارتفاع بوته، تعداد شاخه رویا و زایا، تعداد قوزه در بوته، وزن وش تک قوزه، عملکرد چین اول و دوم، متوسط عملکرد تک بوته و عملکرد کل)، برخی صفات فیزیولوژیک (سطح برگ، درصد زودرسی، و میزان کلروفیل برگ) و صفات کیفی گیاه (طول الیاف، ظرافت الیاف، مقاومت الیاف و درصد لینتر) بودند. نتایج آزمایش نشان داد اکثر صفات کمی پنبه تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفت. بیشترین مقادیر مربوط به عملکرد وش تک بوته(9/56 گرم)و چین اول( 5/1289 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت اول بدست آمد. همچنین تاریخ کاشت سوم باعث حصول بالاترین مقادیر مربوط به تعداد قوزه بسته، وزن وش تک قوزه، و عملکرد چین دوم شد. ارقام از نظر عملکرد تک بوته و وزن وش تک قوزه با یکدیگر اختلاف نشان دادند. در بین این صفات ارقام خرداد و ورامین نسبت به رقم سپید برتری محسوس و معنی داری نشان دادند.در اثر متقابل تاریخ کاشت * رقم بر میانگین عملکرد وش چین اول ،بیشترین عملکرد مربوط به رقم خرداد و کمترین هم رقم سپید بود. سطح برگ و درصد زودرسی به تیمارهای آزمایش واکنش نشان دادند. تاریخ کاشت اول نسبت به دیگر تیمارها باعث بهبود درصد زودرسی شد و با تأخیر در تاریخ کاشت کاهش نشان داد. رقم خرداد و ورامین نسبت به رقم سپید سطح برگ بالاتری به خود اختصاص دادند. اثر تاریخ کاشت * رقم بر میانگین طول الیاف مشخص شد که رقم پنبه ورامین در تاریخ کاشت سوم از بیشترین طول الیاف (6/30 میلیمتر)و رقم خرداد در تاریخ کاشت دوم از کمترین مقدار(1/27 میلیمتر)برخوردار بود. بطور کلی تاریخ کاشت دوم و رقم خرداد از نظر متوسط عملکرد وش کل و صرفه جویی در مصرف آب و همچنین برطرف نمودن تداخل آب آخر غلات نتیجه مطلوب تری در این آزمایش نشان داد.